The Artist's Way

In één week kwam ik alsmaar artikelen, essays, TED Talks en nieuwsberichten tegen die iets met elkaar te maken hebben. Nee, die iets met mij te maken hebben. Of, met de dingen waar ik nu aan denk en over nadenk.

Ik zal voorbeelden geven.

Naar aanleiding van een interview met de filosoof Lammert Kamphuis in NRC kocht ik zijn boek Filosofie voor een weergaloos leven. Toen ik er in begon te lezen greep ik al direct in het eerste hoofdstuk naar een notitieboekje om een paar dingen te noteren. Zoals: “Mensen die onomkeerbare keuzes maken, presteren beter en zijn gelukkiger dan mensen die hun opties openhouden.” En: “Door de aandacht die het getril en gepiep en apps op onze smartphone vragen, verleren we de essentiële vaardigheid van het nietsdoen, de kunst van het vervelen.”

Beide thema’s, keuzes maken en vervelen, zijn thema’s die in The Artist’s Way een belangrijke rol spelen. En The Artist’s Way is natuurlijk het boek van Julia Cameron waar ik heel veel mee werk.

Ander voorbeeld. Sjoerd Commandeur van VillaForum stuurde me een linkje naar een artikel op nu.nl over de kracht van wandelen. Neuropsycholoog Erik Scherder stelt dat wandelen de mens creatiever maakt: “Met wandelen laat je die druk (KP: op ons cognitieve brein) letterlijk van je af vallen. Daardoor gaan we weer mijmeren en creatief zijn.”

Zelf ervaar ik dat al een tijdje aan den lijve. Een half uur wandelen is al heel effectief, maar een lange wandeling werkt nog beter. Een wandeling met een goede vriend(in) leidt vaak tot heel verfrissende gesprekken en gedachten. Neurologisch is er ook een verklaring voor: je stimuleert met wandelen de prefrontale cortex de plek in je hersenen waar redenerend vermogen en zelfreflectie ontstaat. Probeer het maar eens: ga lekker wandelen, vooral als je ’s middags last hebt van een dip. En je hoeft niet te wachten op mooi weer. Wandelen kan altijd.

Als laatste voorbeeld een TED Talk door Simone Giertz, inventor met de titel: Why I made a Robot That Feeds me Popcorn.  In een hilarische demonstratie van allerlei mislukte uitvindingen en overbodige dingen (useless things) laat ze zien hoe belangrijk het is om juist overbodige dingen uit te vinden, omdat je nooit weet wat het beste antwoord op iets is (‘you never know what the best answer is’). Voor Giertz is uitvinden een uitdrukking van plezier en nederigheid. Zonder last te hebben van de drang om te ‘performen’ (iets dat ze overigens heel aanstekelijk doet in haar TED Talk). Zij stelt: het enthousiasme om overbodige dingen uit te vinden en dat te delen is de essentie van het uitvinden, want je weet nooit wat het beste antwoord is.

Voor mij zijn dit allemaal thema’s die met elkaar te maken hebben, omdat het gaat over het volgen van jouw eigen drijfveren, jouw creativiteit en het delen ervan met de buitenwereld. Vandaar de titel boven dit stukje: mag het een onsje meer zijn. Zoveel synchroniciteit in een paar dagen! Heerlijk.

-> Proefles

-> Trainingen

-> Alle artikelen en blogs

 

Onlangs merkte ik dat ik (weer) veel aan het piekeren was. Of, anders gezegd, dat er veel ronddraaiende gedachten in mijn hoofd zaten. Ik voelde dat het weer tijd werd om de goede gewoonte van het schrijven van ochtendpagina’s weer op te pakken. Maar, ik stelde het nog even uit. Na een bezoek aan een vriendin, waarmee ik de passie voor schrijven deel, nam ik het besluit om weer te gaan schrijven. Verhalen, een ego-document, een boek. Maakt me niet uit, ik ging een dag blokkeren om te gaan schrijven. 

Toen ik naar mijn Yogales ging, kwam er een nieuwe deelnemer binnen. We keken elkaar aan en wisten ‘we kennen elkaar’. Maar de les begon en het duurde tot na de les voordat we het konden checken. Het was Marjanne, die bij mij vier jaar eerder The Artist’s Way training had gevolgd in Zwolle. Wat een leuk weerzien. Ze vertelde dat ze nog vrijwel elke dag Morning Pages schrijft. En dat het haar geweldig helpt. Ik was blij verrast en het raakte mijn snaar om ook weer te gaan schrijven. De week erna deden we een yogaoefening die zou kunnen helpen om woorden ruimte te geven. Woorden die nog niet gezegd zijn of die je nog niet durfde te zeggen.  

Tja, nu kon ik niet meer tegen deze synchroniciteit op. Zoveel signalen kon ik niet meer negeren. Dus pakte ik thuis een Moleskine schrift en begon de volgende ochtend te schrijven. Maar iets blokkeerde me nog. De tien schriften die ik in de afgelopen jaren heb volgeschreven met mijn ochtend-gedachten staarden me vanuit mijn boekenkast op de slaapkamer aan. Die moesten weg. Ik wilde met een frisse blik beginnen. Geen ballast van eerdere schrijfsels in mijn blikveld. Weg ermee, teruglezen deed ik ze toch niet. 

Maar dan ook rigoureus ‘weg ermee’. In de vuurschaal heb ik de tien schriften in vlammen laten opgaan. Een half uur heb ik er naast gezeten totdat alles as was geworden. Een vreemd en bevrijdend gevoel.  

Ik schrijf nu alweer een paar ochtenden in een nieuw schrift en ik merk al resultaat. Opruiming in mijn hoofd. Ruimte voor woorden die gezegd mogen worden. 

-> Proefles

-> Trainingen

-> Alle artikelen en blogs

Onlangs ontdekte ik iets dat me ineens een flinke stap vooruit zette in mijn leven. Dat soort momenten vind ik heel bijzonder en koester ik. Graag deel ik dit met je.

Voor mijn yogadocenten opleiding (ik ben in mijn laatste jaar van de vierjarige opleiding), moet ik een aantal opdrachten doen. Het maken van zeven lessenseries met verschillende doelen is zo’n opdracht. Drie series heb ik al af en zijn goedgekeurd. Met de andere vier ben ik nog aan het worstelen. Telkens als ik er aan denk ontstaat er weerstand, die soms ook als stress voelt. Ik vind dat ik achter mijn bureau moet gaan zitten en er aan moet gaan werken. En dat vind ik op dagen dat ik geen andere zaken gepland heb. En toch komt het er dan niet van. Een serie in elkaar zetten kost tijd, ik ben zo een paar uur bezig. Een verloren uurtje tussendoor werkt niet. Bovendien moet ik me echt concentreren, me niet laten afleiden en alle materiaal dat ik heb om me heen kunnen leggen. En dan gaan puzzelen, uitproberen, schuiven, opnieuw zoeken, enzovoorts. Best een leuke klus als ik het zo opschrijf. Maar het is me niet altijd even makkelijk afgegaan, dus vandaar de weerstand. En het uitstelgedrag.

Ik kom er zo op terug, want de ontdekking die ik deed, had een heel positief gevolg voor die weerstand.

Ik zal het uitleggen.

Ik was op een afscheidsfeestje van een voormalige teamleider van de organisatie waar ik vijf jaar geleden vertrok om voor mezelf te beginnen. De teamleider ging met vervroegd pensioen. Haar team en een groepje oud-medewerkers waren uitgenodigd op wat een bijzonder warme, vrolijke en gezellige bijeenkomst werd. Ik stond kort te praten met een adjunct-hoofd die me een bekende vraag stelde, nadat ik hem had verteld dat ik het communicatie-vak vaarwel had gezegd en me volledig had toegelegd op yoga, The Artist’s Way via de Pronk Academie en de kleinkinderen.

Hij vroeg: “Wat doe je dan de hele dag?”

Die vraag zette me later aan het denken. Zelf heb ik lang met deze vraag in mijn hoofd gezeten op dagen dat ik niet iets specifieks of werk-achtig had gepland. Wat heb ik gedaan vandaag. Heb ik iets gedaan vandaag? Nog niet zo lang geleden had ik met een vrouw (halverwege de 60) die net gestopt was met werken, uitgebreid over deze vraag van gedachten gewisseld. En elkaar een hart onder riem gestoken dat we best een keer op de bank mochten zitten met een boek. Zonder ons schuldig te voelen. Maar ondertussen knaagde het schuldgevoel toch.

En toen, na die vraag op dat feestje, toen ik er verder over nadacht, kwam ik tot andere vragen: moet ik altijd iets doen? En wat is ‘doen’ dan? Hoe definieer je ‘doen’? ‘Doen’, in onze samenleving, moet tot iets leiden, tot een resultaat, iets concreets. Tot een bijdrage, waaraan dan ook. Het moet zichtbaar zijn, tastbaar en je moet erover kunnen vertellen. Voor mij kwam er ineens ruimte toen ik er nog iets aan toevoegde: ‘doen’ in die betekenis is voor mij geen voorwaarde om een fijne dag te hebben. Geen voorwaarde om me niet schuldig te voelen. Eerder het omgekeerde: niet meer precies weten wat ik ‘s morgens heb gedaan, maar wel voelen dat ik ’s middags met veel energie en een opgeruimd hoofd aan de opdracht van mijn opleiding kon beginnen.

En dat was een echte ontdekking. Toen ik voelde dat het goed was om na het ontbijt rustig de krant te lezen met een kop koffie – en daar echt de tijd voor nam – om pas daarna naar mijn kamer te gaan voor het werken aan de opdracht, koppelde ik twee dingen aan elkaar. ‘Doen’ kan ook zijn: de krant lezen op mijn gemak. Want dat leidt tot minder weerstand in mijn hoofd om aan de opdracht te beginnen. Toch een concreet resultaat!

En om het compleet te maken, gebruikte ik de pommodore-methode door de wasmachine aan te zetten op een programma van een uur, zodat ik een verplichte pauze na een uur moest inlassen. Wat een genot om dit soort dingen te ontdekken. Met dank aan een kort gesprekje op een afscheidsfeestje.

Katja Pronk

-> Proefles

-> Trainingen

-> Alle artikelen en blogs

Synchroniciteit. Als je die gelijktijdigheid ervaart, iets wat tè toevallig is, dan weet je het zeker. Dat gaat in een flits: er is geen twijfel dat het synchroniciteit is, voor jou is het volkomen duidelijk. Wat is het precies en hoe kan je naar te toe halen? Jung, Deepak Chopra, McTaggert en Dechering hebben er ieder een eigen kijk op. Leerzaam!

Maar vooral: kom van de bank anders gebeurt er niets.

 

Synchroniciteit is een belangrijk begrip in het boek van Julia Cameron The Artist’s Way en dus ook in mijn training op basis van dit boek.

Het begrip is een van de eerste dingen die ik uitleg en toelicht bij de start van de training. Ik was daarom ook erg blij toen ik in de yogastudio waar ik twee keer per week yogales geef, het tijdschrift The Optimist van mei/juni 2019 zag liggen met als omslagthema: Ervaar synchroniciteit. Maar liefst zes artikelen gaan over het zo boeiende onderwerp.

Dat de psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung het begrip als eerste (in 1930) formuleerde, wist ik wel. Hij beschreef het als gelijktijdigheid, parallelle gebeurtenissen. Hij heeft er nog heel veel meer over geschreven en gepubliceerd, maar dat voert voor hier te ver om aan te halen. De artikelen in The Optimist verwijzen bijna allemaal op hun eigen manier naar Jung. Een paar opmerkelijke, herkenbare en inspirerende zaken haal ik er graag voor jullie uit.

Een synchronistische gebeurtenis heeft twee componenten: een objectieve en een subjectieve. Het eerste gaat over een makkelijk te beschrijven gebeurtenis (tijd, plaats) en bij het tweede, subjectieve, vallen innerlijke en uiterlijke gebeurtenis samen. Je voelt een emotie, waardoor er een innerlijke zekerheid is dat die gebeurtenis betekenisvol is. Er is geen ruimte voor nadenken, het is een flits. Dat is synchroniciteit, volgens Jung. Het is niet alledaags, niet voorspelbaar en alleen jij kunt de ervaring als betekenisvol voelen. Je hebt er ook geen verklaring voor nodig. Voor jou is het volkomen duidelijk. (Bron: Synchroniciteit. Ontstaan en betekenis, door Karen Hamaker-Zondag. P.26-31, The Optimist.)

In een ander artikel (Het leven kent geen grenzen, door Yildiz Celie, p.40), worden wetenschapsjournalist Lynne McTaggert en spiritueel leider Deepak Chopra aangehaald. In dit artikel wordt de relatie gelegd met het begrip energie en levensenergie. Begrippen die ik zelf vaak gebruik in de training The Artist’s Way, omdat die vaak goed te voelen is op het moment dat je gebruik maakt van al je zintuigen om te ontdekken waar je creativiteit zit. McTaggert en Chopak stellen dat de mens het wonderlijke van toeval naar ons toe kunnen halen. Ik ben het daar erg mee eens en ervaar dat zelf ook. Het universum kun je zien als een energiebron waaruit we kunnen putten. In het Oosten is daar ook een naam voor: ch’i, of Prana of Ki in respectievelijk China, India en Japan.

Deepak Chopra zegt het zo: “Ik geloof dat iedere coïncidentie een boodschap is, een verlossende aanwijzing die onze aandacht vestigt op een facet van ons leven dat aandacht nodig heeft.” Zinvolle voorvallen dus.

Docent culturele antropologie Wim Dechering wordt keer op keer verrast door onwaarschijnlijke gebeurtenissen, zo blijkt uit het artikel dat Inge Kramp schreef (Hoe synchroniciteit werkt, p. 44-46).

Dechering beschrijft ervaringen van gebeurtenissen die “té toevallig” zijn en die intrigeren hem. Hij merkt dat, doordat hij bereid is om de wonderbaarlijkheid van wat hij ervaart te erkennen, hij steeds meer van dit soort ‘toevalligheden’ op zijn pad aantreft. En hij vraagt zich af of de mate waarin je openstaat voor synchroniciteit invloed heeft op je ervaring ervan? Hij stelt dat er gebeurtenissen kunnen zijn die toevallig lijken, toch een enorm effect op een leven kunnen hebben en vaak iets uitdrukken waardoor je je een gezegend mens voelt. Daarvoor moet je wel, zo zegt hij, van de bank afkomen, want als je niet zelf het gesprek aangaat of je openstelt voor contact of nieuwe ervaringen, gebeurt er niets. “Je moet zelf actief blijven en goed luisteren: dan komt het op je pad en ontdek je hoe klein de wereld is.” Dechering benadrukt ook dat je er vertrouwen in mag hebben en er een positieve kans zit in al dat toeval. Hij adviseert er bij stil te staan en de positieve draai en energie te gebruiken. Het levert niet alleen maar rozengeur en maneschijn op: je kunt ook kritiek krijgen op het juiste moment in je leven, waardoor je kunt gaan nadenken en eventueel je gedrag of je pad verleggen. Uiteindelijk is dat ook positief omdat het je de gelegenheid geeft kansen te benutten, vanuit optimisme en vertrouwen. “Je opent je hart, wordt gevoelig voor signalen en je praat erover. Dat geeft bijzondere reacties. Dan merk je dat het toeval nog meer op de je pad komt”, aldus Dechering in het artikel van Inge Kramp.

Eerlijk gezegd had ik de training The Artist’s Way niet beter kunnen samenvatten. Over synchroniciteit gesproken.

-> Trainingen

-> Proefles

-> Alle artikelen en blogs

 

Bij het opruimen van een enorme stapel Zin-tijdschriften, stuitte ik op een interview met de Brit Will Gompertz. Voordat ik daarover begin, vond ik het weer bijzonder hoe synchroniciteit voor je kan werken. Ik spitte de tijdschriften door omdat ik ze naar de kringloop wilde brengen, maar de exemplaren waar tekeningen van mijn echtgenoot in staan wilde bewaren. Dat deed ik door de inhoudsopgaven te screenen op de rubriek ‘Gewoon doorwerken’ (interviews door Cisca Dresselhuys met illustraties van Siegfried Woldhek). Tijdens dat screenen heb ik ongelooflijk veel onderwerpen langs zien komen, maar het interview met Gompertz sprong er voor mij uit. Waarschijnlijk omdat de woorden creatief en kunstenaar mij opvielen en de titel: ‘We zijn allemaal kunstenaars.’

Synchroniciteit

Ik was er niet naar op zoek, maar ben wel bezig met dit onderwerp. Mijn zintuigen staan dus afgesteld hierop. En dat zet de synchroniciteit in werking: ‘dingen’ worden met elkaar in verband gebracht in mijn brein. Heerlijk is dat. Je hoeft er niet veel voor te doen, behalve je zintuigen aan het werk zetten.

Maar goed, volgens Will Gompertz zijn we allemaal kunstenaars. En ik ben het daar mee eens. Ik verkondig het zelf ook vaak.

Denk als een kunstenaar

Nieuwsgierig naar zijn uitleg, las ik het interview. Dat gaf hij naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwste boek Denk als een kunstenaar. Het boek gaat niet zozeer over kunst maar over creativiteit. Gompertz gaat ervan uit dat wij allemaal ideeën hebben die we kunnen verwezenlijken, gewoon door het te doen. Door te denken als een kunstenaar. En dat doe je door nieuwsgierig te zijn, door dapper te zijn, door ondernemend te denken, door te jatten, door sceptisch te zijn en ook vooral door tijd te nemen. Zelf doet Gompertz dat laatste door “Gewoon de deur dicht te doen en mijn telefoon uit te zetten. Alle impulsen die dagelijks op je afkomen zijn meestal onbelangrijk. Je kunt pas iets echt goed doen als je het tijd geeft.”

The Artist’s Way

Fantastisch! Zijn uitgangspunten en vooral zijn overtuiging sluiten zo goed aan bij wat ik zelf ervaar. Ik leerde het toen ik de training The Artist’s Way volgde en er ging een wereld voor me open. Ik leerde me niet meer te laten afleiden door het bekende ‘ja, maar als…’. Ik ontdekte negatieve overtuigingen die mij ervan weerhielden te doen wat ik echt wilde. En het leerde me vooral te ontdekken wàt ik echt wilde. Deur dicht en telefoon uit is heel belangrijk. Zitten en aan het werk is de volgende stap. En dat ‘werk’ kan zijn: nadenken, voelen, opschrijven wat er in je opkomt, tekenen welke beelden er langs komen. En niet een keer, maar vaker. Dagelijks schrijven, dagelijks tekenen (krabbels, schetsjes), dagelijks voelen en nadenken. Dan kom je bij je creatieve kern en kun je gaan creëren. Wat je creëert merk je vanzelf. Misschien besluit je wel om een rijdend restaurant te beginnen, een atelier achter je huis te bouwen of een boek te schrijven. Zelf besloot ik om mijn ontslag te nemen, zelfstandig ondernemer te worden en een opleiding tot yogadocent te volgen. Na de zomer van 2018 ga ik mijn vierde, tevens laatste jaar in. Geen gemakkelijke opleiding, maar wel iets wat ik echt wil.