The Artist's Way

“Wat doe je dan de hele dag?”

17 januari 2020 Door Katja Pronk 1 Reactie

Onlangs ontdekte ik iets dat me ineens een flinke stap vooruit zette in mijn leven. Dat soort momenten vind ik heel bijzonder en koester ik. Graag deel ik dit met je.

Voor mijn yogadocenten opleiding (ik ben in mijn laatste jaar van de vierjarige opleiding), moet ik een aantal opdrachten doen. Het maken van zeven lessenseries met verschillende doelen is zo’n opdracht. Drie series heb ik al af en zijn goedgekeurd. Met de andere vier ben ik nog aan het worstelen. Telkens als ik er aan denk ontstaat er weerstand, die soms ook als stress voelt. Ik vind dat ik achter mijn bureau moet gaan zitten en er aan moet gaan werken. En dat vind ik op dagen dat ik geen andere zaken gepland heb. En toch komt het er dan niet van. Een serie in elkaar zetten kost tijd, ik ben zo een paar uur bezig. Een verloren uurtje tussendoor werkt niet. Bovendien moet ik me echt concentreren, me niet laten afleiden en alle materiaal dat ik heb om me heen kunnen leggen. En dan gaan puzzelen, uitproberen, schuiven, opnieuw zoeken, enzovoorts. Best een leuke klus als ik het zo opschrijf. Maar het is me niet altijd even makkelijk afgegaan, dus vandaar de weerstand. En het uitstelgedrag.

Ik kom er zo op terug, want de ontdekking die ik deed, had een heel positief gevolg voor die weerstand.

Ik zal het uitleggen.

Ik was op een afscheidsfeestje van een voormalige teamleider van de organisatie waar ik vijf jaar geleden vertrok om voor mezelf te beginnen. De teamleider ging met vervroegd pensioen. Haar team en een groepje oud-medewerkers waren uitgenodigd op wat een bijzonder warme, vrolijke en gezellige bijeenkomst werd. Ik stond kort te praten met een adjunct-hoofd die me een bekende vraag stelde, nadat ik hem had verteld dat ik het communicatie-vak vaarwel had gezegd en me volledig had toegelegd op yoga, The Artist’s Way via de Pronk Academie en de kleinkinderen.

Hij vroeg: “Wat doe je dan de hele dag?”

Die vraag zette me later aan het denken. Zelf heb ik lang met deze vraag in mijn hoofd gezeten op dagen dat ik niet iets specifieks of werk-achtig had gepland. Wat heb ik gedaan vandaag. Heb ik iets gedaan vandaag? Nog niet zo lang geleden had ik met een vrouw (halverwege de 60) die net gestopt was met werken, uitgebreid over deze vraag van gedachten gewisseld. En elkaar een hart onder riem gestoken dat we best een keer op de bank mochten zitten met een boek. Zonder ons schuldig te voelen. Maar ondertussen knaagde het schuldgevoel toch.

En toen, na die vraag op dat feestje, toen ik er verder over nadacht, kwam ik tot andere vragen: moet ik altijd iets doen? En wat is ‘doen’ dan? Hoe definieer je ‘doen’? ‘Doen’, in onze samenleving, moet tot iets leiden, tot een resultaat, iets concreets. Tot een bijdrage, waaraan dan ook. Het moet zichtbaar zijn, tastbaar en je moet erover kunnen vertellen. Voor mij kwam er ineens ruimte toen ik er nog iets aan toevoegde: ‘doen’ in die betekenis is voor mij geen voorwaarde om een fijne dag te hebben. Geen voorwaarde om me niet schuldig te voelen. Eerder het omgekeerde: niet meer precies weten wat ik ‘s morgens heb gedaan, maar wel voelen dat ik ’s middags met veel energie en een opgeruimd hoofd aan de opdracht van mijn opleiding kon beginnen.

En dat was een echte ontdekking. Toen ik voelde dat het goed was om na het ontbijt rustig de krant te lezen met een kop koffie – en daar echt de tijd voor nam – om pas daarna naar mijn kamer te gaan voor het werken aan de opdracht, koppelde ik twee dingen aan elkaar. ‘Doen’ kan ook zijn: de krant lezen op mijn gemak. Want dat leidt tot minder weerstand in mijn hoofd om aan de opdracht te beginnen. Toch een concreet resultaat!

En om het compleet te maken, gebruikte ik de pommodore-methode door de wasmachine aan te zetten op een programma van een uur, zodat ik een verplichte pauze na een uur moest inlassen. Wat een genot om dit soort dingen te ontdekken. Met dank aan een kort gesprekje op een afscheidsfeestje.

Katja Pronk

-> Proefles

-> Trainingen

-> Alle artikelen en blogs

The 2-Day Intensive met Julia Cameron

9 februari 2019 Door Katja Pronk 1 Reactie

Maanden geleden al, in juni 2018, had ik me aangemeld voor The 2-Day Intensive met Julia Cameron in Nijmegen. Georganiseerd door de De Nieuwe Creatieven. En 26 januari 2019 was het zo ver: een ontmoeting met de ‘aanstichter’ van veel van mijn ontwikkelingen en veranderingen in mijn leven in de afgelopen zes jaar. Toen ik in 2013 begon met de training The Artist’s Way bij Frederike Dekkers in Amsterdam, had ik geen idee wat er allemaal los zou komen bij me. En nu, terugkijkend, is dat best veel. Dus, een tweedaagse met de schrijver bedenker en succesvol verkondiger van The Artist’s Way, wilde ik natuurlijk heel graag meemaken.

Julia Cameron is 70 jaar en geeft al ruim 35 jaar les, zo vertelde ze. Ook geeft ze training online via haar website. Alles gebaseerd op haar boek The Artist’s Way dat ze in 1992 schreef. Bijna dertig jaar geleden dus. En het leeft. Haar methode, de reis van 12 weken die je maakt, werkt.

In de Sint Stevenskerk in Nijmegen waren ruim 100 vrouwen bij elkaar gekomen, en een enkele man (ik telde er twee). Ik sprak een vrouw uit Istanbul, Megün, die speciaal voor deze ontmoeting naar Nijmegen was gereisd. En een Oekraïense vrouw, Julia, die al geruime tijd in Keulen woont, en ook speciaal voor dit evenement naar Nederland was gereisd.

Julia Cameron stak aan het begin van de dag direct van wal door ruim een half uur over de beruchte Morning Pages te vertellen. Over de kracht er van en over het positieve effect. Maar voordat ze daarmee begon, waarschuwde ze ons voor twee creatures die ons deze dagen zouden bezoeken: de tiran, die jou gaat vertellen dat je het allemaal niet kunt en de rebel die jou gaat vertellen dat de docent niets voorstelt. Haar regel: zeg tegen de tiran: “dank je dat dit met me deelt”. En ga dan weer verder. Zeg tegen de rebel: “dank je dat je dit met me deelt” en ga dan weer verder. Een zeer waardevol advies en heel herkenbaar.

Natuurlijk ken ik de kracht van de Morning Pages uit eigen ervaring. En toch heb ik ze al heel lang niet meer gedaan en vind ik dat ik er weer eens aan moet beginnen. Julia noemde een paar dingen die Morning Pages voor je kunnen doen en dat vond ik wel weer stimulerend. Tijdens het schrijven veeg je je bewustzijn schoon en vind je je innerlijke gids. De eerste 45 minuten na het ontwaken is je ego nog niet actief, daarom is het goed om direct na het ontwaken te schrijven. Dan ben je het eerlijkst. Heb je veel ideeen, blijf dan schrijven. Het beste idee blijft over en daar committeer je je aan. Stel een vraag in je Morning Pages en je krijgt antwoord. Schijf met de hand, dan wordt het persoonlijker, komt er meer diepte en wordt het gevoeliger. Schrijf: dit vind ik leuk, dit vind ik niet leuk. Schrijf: dit zou ik moeten doen, dit zou ik niet moeten doen. Waarbij je het ‘dit’ natuurlijk invult. Ik ben vanmorgen direct weer begonnen met mijn Morning Pages. Vind ik het leuk? Nog niet, maar ik weet dat dat er ook bij hoort.

De rest van de dag besteedden we aan het maken en afmaken van lijstjes. Julia maakt in haar boek heel veel gebruik van lijstjes en ik heb ze vaak gedaan. Ook vaak herhaald. En als ik ze naast elkaar leg zijn er zeker overeenkomsten te zien, maar soms zie ik ook nieuwe en verrassende dingen. Bijvoorbeeld: schrijf vijf imaginaire levens op. Wat of wie zou je willen zijn? Of schrijf aan jezelf, als oudere wijze zelf, de antwoorden op vragen als: Wat moet ik weten? Wat moet ik doen? Wat moet ik proberen? Wat moet ik accepteren? Waar moet ik spijt van hebben? Wat moet ik vieren?

Over die laatste vraag zei ze iets wat ik direct opschreef: “As you count your blessings, they multiply.” Een leuke om te onthouden en toe te passen. Tel je zegeningen en tegelijkertijd vermenigvuldigen ze zich. Natuurlijk moesten we schrijven over onze persoonlijke U-turns. Een significant onderdeel van het herstelproces als je met The Artist’s Way bezig bent. Het moment dat iemand iets negatiefs tegen je zegt over jouw passie. Of je afwijst. Je verlaat je passie, stopt het ver weg en kijkt er niet meer naar om. Als het je lukt dat moment van de U-turn weer terug te halen en te verwerken, kun je je passie weer gaan leven!

Veel van de lijstjes die we moesten maken, deelden we in groepjes van drie. Als we dat gedeeld hadden, gaven we elkaar ‘popcorn’. Positieve feedback op een papiertje geschreven. Soms mochten we elkaar iets magisch toewensen, dan weer een extravagant cadeau of een exotische reis. De papiertjes heb ik allemaal mee naar huis genomen. Een magische popcorn, die ik van de vrouw uit Istanbul kreeg, vond ik heel mooi: “Have the feather to touch your rebel so softly and sending him away, and letting your beautiful soul free of worries and be here.”

Voor mij hielpen de lijstjes me om weer een aantal zaken terug te halen die weggezakt waren. Passies, interesses, plannen. In mijn Morning Pages hoop ik daar weer wat helderheid in te krijgen. Na de Morning Pages van vanmorgen heb ik 20 minuten op de hometrainer gestaan. Een van mijn imaginaire levens is topsporter. Je moet ergens beginnen.

Katja Pronk

tips en blogs in je mailbox?

uiteraard

We zijn allemaal kunstenaars

7 mei 2018 Door Katja Pronk Reageer

Bij het opruimen van een enorme stapel Zin-tijdschriften, stuitte ik op een interview met de Brit Will Gompertz. Voordat ik daarover begin, vond ik het weer bijzonder hoe synchroniciteit voor je kan werken. Ik spitte de tijdschriften door omdat ik ze naar de kringloop wilde brengen, maar de exemplaren waar tekeningen van mijn echtgenoot in staan wilde bewaren. Dat deed ik door de inhoudsopgaven te screenen op de rubriek ‘Gewoon doorwerken’ (interviews door Cisca Dresselhuys met illustraties van Siegfried Woldhek). Tijdens dat screenen heb ik ongelooflijk veel onderwerpen langs zien komen, maar het interview met Gompertz sprong er voor mij uit. Waarschijnlijk omdat de woorden creatief en kunstenaar mij opvielen en de titel: ‘We zijn allemaal kunstenaars.’

Synchroniciteit

Ik was er niet naar op zoek, maar ben wel bezig met dit onderwerp. Mijn zintuigen staan dus afgesteld hierop. En dat zet de synchroniciteit in werking: ‘dingen’ worden met elkaar in verband gebracht in mijn brein. Heerlijk is dat. Je hoeft er niet veel voor te doen, behalve je zintuigen aan het werk zetten.

Maar goed, volgens Will Gompertz zijn we allemaal kunstenaars. En ik ben het daar mee eens. Ik verkondig het zelf ook vaak.

Denk als een kunstenaar

Nieuwsgierig naar zijn uitleg, las ik het interview. Dat gaf hij naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwste boek Denk als een kunstenaar. Het boek gaat niet zozeer over kunst maar over creativiteit. Gompertz gaat ervan uit dat wij allemaal ideeën hebben die we kunnen verwezenlijken, gewoon door het te doen. Door te denken als een kunstenaar. En dat doe je door nieuwsgierig te zijn, door dapper te zijn, door ondernemend te denken, door te jatten, door sceptisch te zijn en ook vooral door tijd te nemen. Zelf doet Gompertz dat laatste door “Gewoon de deur dicht te doen en mijn telefoon uit te zetten. Alle impulsen die dagelijks op je afkomen zijn meestal onbelangrijk. Je kunt pas iets echt goed doen als je het tijd geeft.”

The Artist’s Way

Fantastisch! Zijn uitgangspunten en vooral zijn overtuiging sluiten zo goed aan bij wat ik zelf ervaar. Ik leerde het toen ik de training The Artist’s Way volgde en er ging een wereld voor me open. Ik leerde me niet meer te laten afleiden door het bekende ‘ja, maar als…’. Ik ontdekte negatieve overtuigingen die mij ervan weerhielden te doen wat ik echt wilde. En het leerde me vooral te ontdekken wàt ik echt wilde. Deur dicht en telefoon uit is heel belangrijk. Zitten en aan het werk is de volgende stap. En dat ‘werk’ kan zijn: nadenken, voelen, opschrijven wat er in je opkomt, tekenen welke beelden er langs komen. En niet een keer, maar vaker. Dagelijks schrijven, dagelijks tekenen (krabbels, schetsjes), dagelijks voelen en nadenken. Dan kom je bij je creatieve kern en kun je gaan creëren. Wat je creëert merk je vanzelf. Misschien besluit je wel om een rijdend restaurant te beginnen, een atelier achter je huis te bouwen of een boek te schrijven. Zelf besloot ik om mijn ontslag te nemen, zelfstandig ondernemer te worden en een opleiding tot yogadocent te volgen. Na de zomer van 2018 ga ik mijn vierde, tevens laatste jaar in. Geen gemakkelijke opleiding, maar wel iets wat ik echt wil.

Uitstelgedrag: zinvol of niet?

27 april 2018 Door Katja Pronk Reageer

In de Volkskrant-bijlage Sir Edmund van 14 april 2018, staat een beschouwing over uitstelgedrag. “Van uitstelgedrag is nog nooit iemand gelukkig geworden”, zo blijkt uit veel onderzoek. 95 procent van de volwassenen zegt vervelende klussen soms voor zich uit te schuiven en een kwart daarvan gaat eronder gebukt.
Uitstelgedrag heeft niets te maken met luiheid. Wie lui is wil niets doen, maar wie uitstelt, wil juist wel wat doen maar is geblokkeerd. Vooral onder studenten blijkt het probleem groot te zijn.
Dat geblokkeerd raken herken ik goed. En zie ik ook veel bij deelnemers van The Artist’s Way trainingen. Je wilt heel graag iets aanpakken; een project uitvoeren, een droom verwezenlijken, een andere baan of een heel nieuwe omgeving zoeken, een boek schrijven, je atelier inrichten en beginnen met schilderen, maar het komt er steeds niet van om die eerste stap te zetten.

Uitstelgedrag levert op korte termijn wel iets op: je vermijdt risico’s, het maakt je minder kwetsbaar. Let wel: op korte termijn en dat is precies wat uitstelgedrag, of procrastinatie, doet: korte termijn fulfilment. De lange termijnplannen leiden er echter onder.
Sommige uitstellers zeggen dat het uitstellen goed is voor de creativiteit. Maar daar blijkt geen wetenschappelijk bewijs voor te zijn. Helaas.

Gelukkig zijn er oplossingen en kun je uitstelgedrag afleren.

Drie zaken zijn daarin belangrijk, blijkt uit onderzoek:

Geen afleiding
Routines
Onderscheid maken tussen werkplek en plek waar je ontspant.

Een manier om je niet te laten afleiden is een stilte-dag, of misschien wel een stilte-week in te voeren. Geen telefoon, geen mail, geen internet, geen tv. Ik sprak laatst iemand die een lange periode wekelijks een stilte-dag hield. Het gaf haar heel veel rust, maar ook ruimte om na te denken en vooral te voelen over dingen die voor haar belangrijk waren.

Je zou het eens kunnen proberen, een stilte-dag, en ervaren wat dat voor je doet en welk effect het heeft op je uitstelgedrag.

Katja Pronk

Creativiteit en schrijven

7 januari 2018 Door Katja Pronk Reageer

Ik was op bezoek bij Kim Atkinson, een Engelse kunstenares wonend in Wales. Ze maakt schilderijen, prints en tekeningen op basis van wat ze ziet in de natuur. Ze laat zich inspireren door de dag, de sfeer, de atmosfeer, het weer, de vogels. Ze vertelt me dat ze sinds lange tijd een dagboek bijhoudt van de lucht. Dagelijks schildert ze de lucht en maakt aantekeningen. Ze laat me een stapel boekjes zien met ringband waar ze haar dagelijkse luchten in waterverft. Ze moet ze elke dag doen, ook als het grijs is. Ze heeft het nodig om bezig te zijn met haar creativiteit. Het doet me erg denken aan The Morning Pages. De boekjes zien er prachtig uit. Heel inspirerend ook.
Een dag later praat ik met haar over schrijven en vertel haar over het boek van Julia Cameron en de morning pages. ‘Ah!’, zegt ze, ‘The Artist’s Way! Ik heb dat boek gelezen.’ En ze ziet de overeenkomst tussen haar dagelijkse schilderen en het dagelijkse schrijven. Ze had er eerder nog niet bij stilgestaan. We praten nog wat meer over creëren, zoals schilderen en schrijven. We hebben dezelfde twijfels af en toe: wie zit op ons werk te wachten. Wat voegt mijn werk toe aan alles wat er al is? En dan zegt ze tegen me: ‘Mensen houden van schilderijen en mensen houden van lezen. Dus blijf creëren, want de wereld zou er vreselijk uitzien zonder kunst!’ Blijf schrijven, is haar boodschap. En ik ben onmiddellijk weer gemotiveerd om mijn schrijven, dat ik een tijdje heb verwaarloosd, weer op te pakken. Ik ben weer erg onder de indruk van de synchroniciteit en hoe creativiteit kan verbinden.

Katja Pronk

Het creatieve kind

30 september 2017 Door Katja Pronk Reageer

Het verplicht stellen voor scholen van een bezoek aan het Rijksmuseum heeft al diverse reacties opgeroepen. Mij bevreemdt het nogal. Ik kan mij herinneren dat ik op de lagere school naar zowel het Stedelijk als het Rijksmuseum ging in schoolverband. En niet één keertje, nee meerdere keren. Ik kom ook nu vaak klassen tegen in musea die ik bezoek.

Op zich natuurlijk een goed idee om kinderen met kunst in aanraking te brengen, maar dat gaat natuurlijk veel verder dan alleen het Rijksmuseum. Christiaan Weijts schrijft er in NRC (29 september 2017) het volgende over: “Ga naar Kröller-Müller, Lakenhal of de Fundatie. Ga naar Dordrecht, Emmen, Goes. Ga naar mooie theatervoorstellingen. (…) Laat ze muziek horen, en dichters. Laat ze dansers en designers zien. Leer ze beeldhouwen desnoods, bronsgieten, dromen. Maar laat in godsnaam af en toe een kind nog kreten van verwondering slaken, …..”

Ik ben het zo ontzettend eens met deze oproep. Als kind heb je een ruime fantasie en die moet gevoed worden. En dat kan vooral door naar verschillende vormen van kunst te kijken en te ervaren. Koester dat creatieve kind. Dat geldt overigens ook voor volwassenen. Als je alles mag wensen, hoe ziet jouw leven er dan uit? Verbeeld je dromen.

Katja Pronk