The Artist's Way

We zijn allemaal kunstenaars

7 mei 2018 Door Katja Pronk Reageer

Bij het opruimen van een enorme stapel Zin-tijdschriften, stuitte ik op een interview met de Brit Will Gompertz. Voordat ik daarover begin, vond ik het weer bijzonder hoe synchroniciteit voor je kan werken. Ik spitte de tijdschriften door omdat ik ze naar de kringloop wilde brengen, maar de exemplaren waar tekeningen van mijn echtgenoot in staan wilde bewaren. Dat deed ik door de inhoudsopgaven te screenen op de rubriek ‘Gewoon doorwerken’ (interviews door Cisca Dresselhuys met illustraties van Siegfried Woldhek). Tijdens dat screenen heb ik ongelooflijk veel onderwerpen langs zien komen, maar het interview met Gompertz sprong er voor mij uit. Waarschijnlijk omdat de woorden creatief en kunstenaar mij opvielen en de titel: ‘We zijn allemaal kunstenaars.’

Synchroniciteit

Ik was er niet naar op zoek, maar ben wel bezig met dit onderwerp. Mijn zintuigen staan dus afgesteld hierop. En dat zet de synchroniciteit in werking: ‘dingen’ worden met elkaar in verband gebracht in mijn brein. Heerlijk is dat. Je hoeft er niet veel voor te doen, behalve je zintuigen aan het werk zetten.

Maar goed, volgens Will Gompertz zijn we allemaal kunstenaars. En ik ben het daar mee eens. Ik verkondig het zelf ook vaak.

Denk als een kunstenaar

Nieuwsgierig naar zijn uitleg, las ik het interview. Dat gaf hij naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwste boek Denk als een kunstenaar. Het boek gaat niet zozeer over kunst maar over creativiteit. Gompertz gaat ervan uit dat wij allemaal ideeën hebben die we kunnen verwezenlijken, gewoon door het te doen. Door te denken als een kunstenaar. En dat doe je door nieuwsgierig te zijn, door dapper te zijn, door ondernemend te denken, door te jatten, door sceptisch te zijn en ook vooral door tijd te nemen. Zelf doet Gompertz dat laatste door “Gewoon de deur dicht te doen en mijn telefoon uit te zetten. Alle impulsen die dagelijks op je afkomen zijn meestal onbelangrijk. Je kunt pas iets echt goed doen als je het tijd geeft.”

The Artist’s Way

Fantastisch! Zijn uitgangspunten en vooral zijn overtuiging sluiten zo goed aan bij wat ik zelf ervaar. Ik leerde het toen ik de training The Artist’s Way volgde en er ging een wereld voor me open. Ik leerde me niet meer te laten afleiden door het bekende ‘ja, maar als…’. Ik ontdekte negatieve overtuigingen die mij ervan weerhielden te doen wat ik echt wilde. En het leerde me vooral te ontdekken wàt ik echt wilde. Deur dicht en telefoon uit is heel belangrijk. Zitten en aan het werk is de volgende stap. En dat ‘werk’ kan zijn: nadenken, voelen, opschrijven wat er in je opkomt, tekenen welke beelden er langs komen. En niet een keer, maar vaker. Dagelijks schrijven, dagelijks tekenen (krabbels, schetsjes), dagelijks voelen en nadenken. Dan kom je bij je creatieve kern en kun je gaan creëren. Wat je creëert merk je vanzelf. Misschien besluit je wel om een rijdend restaurant te beginnen, een atelier achter je huis te bouwen of een boek te schrijven. Zelf besloot ik om mijn ontslag te nemen, zelfstandig ondernemer te worden en een opleiding tot yogadocent te volgen. Na de zomer van 2018 ga ik mijn vierde, tevens laatste jaar in. Geen gemakkelijke opleiding, maar wel iets wat ik echt wil.

Uitstelgedrag: zinvol of niet?

27 april 2018 Door Katja Pronk Reageer

In de Volkskrant-bijlage Sir Edmund van 14 april 2018, staat een beschouwing over uitstelgedrag. “Van uitstelgedrag is nog nooit iemand gelukkig geworden”, zo blijkt uit veel onderzoek. 95 procent van de volwassenen zegt vervelende klussen soms voor zich uit te schuiven en een kwart daarvan gaat eronder gebukt.
Uitstelgedrag heeft niets te maken met luiheid. Wie lui is wil niets doen, maar wie uitstelt, wil juist wel wat doen maar is geblokkeerd. Vooral onder studenten blijkt het probleem groot te zijn.
Dat geblokkeerd raken herken ik goed. En zie ik ook veel bij deelnemers van The Artist’s Way trainingen. Je wilt heel graag iets aanpakken; een project uitvoeren, een droom verwezenlijken, een andere baan of een heel nieuwe omgeving zoeken, een boek schrijven, je atelier inrichten en beginnen met schilderen, maar het komt er steeds niet van om die eerste stap te zetten.

Uitstelgedrag levert op korte termijn wel iets op: je vermijdt risico’s, het maakt je minder kwetsbaar. Let wel: op korte termijn en dat is precies wat uitstelgedrag, of procrastinatie, doet: korte termijn fulfilment. De lange termijnplannen lijden er echter onder.
Sommige uitstellers zeggen dat het uitstellen goed is voor de creativiteit. Maar daar blijkt geen wetenschappelijk bewijs voor te zijn. Helaas.

Gelukkig zijn er oplossingen en kun je uitstelgedrag afleren.

Drie zaken zijn daarin belangrijk, blijkt uit onderzoek:

Geen afleiding
Routines
Onderscheid maken tussen werkplek en plek waar je ontspant.

Een manier om je niet te laten afleiden is een stilte-dag, of misschien wel een stilte-week in te voeren. Geen telefoon, geen mail, geen internet, geen tv. Ik sprak laatst iemand die een lange periode wekelijks een stilte-dag hield. Het gaf haar heel veel rust, maar ook ruimte om na te denken en vooral te voelen over dingen die voor haar belangrijk waren.

Je zou het eens kunnen proberen, een stilte-dag, en ervaren wat dat voor je doet en welk effect het heeft op je uitstelgedrag.

Katja Pronk

> Proefles

-> Trainingen

-> Alle artikelen en blogs

Creativiteit en schrijven

7 januari 2018 Door Katja Pronk Reageer

Ik was op bezoek bij Kim Atkinson, een Engelse kunstenares wonend in Wales. Ze maakt schilderijen, prints en tekeningen op basis van wat ze ziet in de natuur. Ze laat zich inspireren door de dag, de sfeer, de atmosfeer, het weer, de vogels. Ze vertelt me dat ze sinds lange tijd een dagboek bijhoudt van de lucht. Dagelijks schildert ze de lucht en maakt aantekeningen. Ze laat me een stapel boekjes zien met ringband waar ze haar dagelijkse luchten in waterverft. Ze moet ze elke dag doen, ook als het grijs is. Ze heeft het nodig om bezig te zijn met haar creativiteit. Het doet me erg denken aan The Morning Pages. De boekjes zien er prachtig uit. Heel inspirerend ook.
Een dag later praat ik met haar over schrijven en vertel haar over het boek van Julia Cameron en de morning pages. ‘Ah!’, zegt ze, ‘The Artist’s Way! Ik heb dat boek gelezen.’ En ze ziet de overeenkomst tussen haar dagelijkse schilderen en het dagelijkse schrijven. Ze had er eerder nog niet bij stilgestaan. We praten nog wat meer over creëren, zoals schilderen en schrijven. We hebben dezelfde twijfels af en toe: wie zit op ons werk te wachten. Wat voegt mijn werk toe aan alles wat er al is? En dan zegt ze tegen me: ‘Mensen houden van schilderijen en mensen houden van lezen. Dus blijf creëren, want de wereld zou er vreselijk uitzien zonder kunst!’ Blijf schrijven, is haar boodschap. En ik ben onmiddellijk weer gemotiveerd om mijn schrijven, dat ik een tijdje heb verwaarloosd, weer op te pakken. Ik ben weer erg onder de indruk van de synchroniciteit en hoe creativiteit kan verbinden.

Katja Pronk

Het creatieve kind

30 september 2017 Door Katja Pronk Reageer

Update op het artikel: het Stedelijk Museum heeft Livetours op Youtube voor als je binnen moet blijven. Heel mooi!

Het verplicht stellen voor scholen van een bezoek aan het Rijksmuseum heeft al diverse reacties opgeroepen. Mij bevreemdt het nogal. Ik kan mij herinneren dat ik op de lagere school naar zowel het Stedelijk als het Rijksmuseum ging in schoolverband. En niet één keertje, nee meerdere keren. Ik kom ook nu vaak klassen tegen in musea die ik bezoek.

Op zich natuurlijk een goed idee om kinderen met kunst in aanraking te brengen, maar dat gaat natuurlijk veel verder dan alleen het Rijksmuseum. Christiaan Weijts schrijft er in NRC (29 september 2017) het volgende over: “Ga naar Kröller-Müller, Lakenhal of de Fundatie. Ga naar Dordrecht, Emmen, Goes. Ga naar mooie theatervoorstellingen. (…) Laat ze muziek horen, en dichters. Laat ze dansers en designers zien. Leer ze beeldhouwen desnoods, bronsgieten, dromen. Maar laat in godsnaam af en toe een kind nog kreten van verwondering slaken, …..”

Ik ben het zo ontzettend eens met deze oproep. Als kind heb je een ruime fantasie en die moet gevoed worden. En dat kan vooral door naar verschillende vormen van kunst te kijken en te ervaren. Koester dat creatieve kind. Dat geldt overigens ook voor volwassenen. Als je alles mag wensen, hoe ziet jouw leven er dan uit? Verbeeld je dromen.

Katja Pronk

Opgetild en meegenomen

3 augustus 2017 Door Katja Pronk Reageer

De tweede groep deelnemers aan mijn Artist’s Way training (TAW 3.0) was al net zo enthousiast als de eerste. Ik had de opzet iets veranderd. Ik heb twee onderdelen toegevoegd in de wekelijkse training van twaalf weken: twee gastdocenten vullen ieder een avond in vanuit hun vakgebied, dat heel nauw aansluit bij The Artist’s Way filosofie en werkwijze. Beide docenten zijn ervaren TAW-ers. Judith Pronk is een professional organizer en Miranda Straten is kunstenares en ontwerpster. Die avonden gaan over Ruimte en Beeld.
Opgetild en meegenomen
De groep heeft mij ook deze keer weer opgetild en meegenomen in mijn plannen en vooral in het uitwerken van al lang liggende ideeën. Na afloop van de training hebben we een Staying in Touch-afspraak (SIT) gemaakt om eens in de drie maanden bij elkaar te komen.
Het grote plan
De eerste SIT-avond vond plaats bij Natalie. Zij had als doel voor haarzelf geformuleerd: een eigen atelier om ongestoord te schilderen en de spullen laten liggen zonder dat het gezin er last van heeft, of andersom. Er kwamen allerlei plannen en suggesties langs tijdens de TAW-avonden. ‘Kun je niet alvast beginnen met een hoekje in je huis?’ Een suggestie die ook Julia Cameron doet in haar boek. Je hoeft niet te wachten met het uiten van je creativiteit totdat het perfecte atelier gevonden is. Stel het niet uit, laat het stromen. Dat plekje in het huis was er wel, maar veroorzaakte toch te veel ‘rommel’ in huis en onderhandelingen over de ruimte. Toen kwam het grote plan: een container achter het huis. Ruimte genoeg en ideaal. Na wat rekenwerk en praten met aannemers, moest Natalie tijdens een van de avonden aan ons meedelen dat dit financieel niet haalbaar was. Dan maar doorgaan met passen en meten in huis.
Productie!
Die eerste SIT-avond viel mijn mond open van verbazing, bewondering en enthousiasme. Op de avond van onze SIT-bijeenkomst wachtte Natalie ons op bij de voordeur en nam ze ons direct mee langs het huis naar de achtertuin. En in die achtertuin stond een schitterend houten gebouw: haar atelier. Daar stond geen container, maar een met eigen handen, en die van veel vrienden en haar partner, gebouwde blokhut. Van drie meter hoog, met een houtkachel, een wand met ramen en een blinde wand voor het ophangen van haar doeken. Een ezel, een bureautje, een tafel met stoelen er omheen in het midden. En allemaal schilderijen langs de wand op de grond. Productie! Het was drie maanden nadat ze had geconcludeerd dat het niet ging lukken met de container. Drie maanden! Natalie straalde, en terecht. En ze zei dat dit voor 100% was toe te schrijven aan het volgen van de TAW 3.0 training. Volgens mij is het voor 100% toe te schrijven aan haar eigen doorzettingsvermogen, creativiteit en energie, maar ik wil best toegeven dat TAW 3.0 haar in de juiste richting heeft geduwd. Wat een resultaat.

Katja Pronk